ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន៖ សង្គ្រាមពាក្យសំដីរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និង ចិន មើលទៅដូចជាកំពុងបញ្ឆេះកម្តៅក្តៅសន្ធុំនារយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ។ មើលទៅជម្ងឺកូវីដ១៩ មិនបានធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍នយោបាយពិភពលោកដើររកគន្លងណាមួយបានត្រឹមត្រូវនោះទេ តែបែជាទាញឲ្យមហាអំណាចឲ្យមើលមុខគ្នាមិនចំ ប្រលយសម្តីចំអក ចោទប្រកាន់ លាបពណ៌ សាចទឹកដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក រហូតដល់ថ្នាក់សារធារណមតិខ្លះចោទជាសំណួរថា តើអាមេរិក និង ចិន កំពុងប្រលែងលេងនឹងសង្គ្រាមត្រជាក់មែនឬ?
កាលពីថ្ងៃទី ១៥ ខែ ឧសភា ចេញពីសម្តីរបស់លោកប្រធានាធិបតីដូណាល់ត្រាំតែម្តង គឺលោកបានប្រលយពាក្យមួយចំនួនដោយព្រមានថានឹងអាចកាត់ចំណងការទូតទាំងស្រុងរវាងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និង ទីក្រុងប៉េកាំង ក្រោមមូលហេតុនៃការរីករាលដាលនៃជម្ងឺកូវីដ-19 ដែលបែកធ្លាយចេញពីទីក្រុងអ៊ូហាន ខេត្ត ហ៊ូបី ប្រទេសចិន។ មិនត្រឹមតែពាក្យព្រមានប៉ុន្មានម៉ាត់នេះ លោកដូណាល់ត្រាំថែមទាំងហៅមេរោគកូរ៉ូណាថាជា «មេរោគជនជាតិចិន» ហើយគម្រាមដាក់ពាក្យបណ្តឹងទាសំណងពីវិបត្តិកូវីដ19 នេះ។ បន្ថែមលើសពីនេះទៅទៀត ថែមទាំងបណ្តេញអ្នកកាសែតចិនចេញពីដែនដីអាមេរិកទៀតផង។
កាលពីសប្តាហ៍មុន លោកប្រធានាធិបតីដូណាល់ត្រាំ បានពន្យាពេលមួយឆ្នាំទៀតដោយហាមប្រាមមិនឲ្យក្រុមហ៊ុនសហរដ្ឋអាមេរិកប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ណាមួយដែលផលិតដោយក្រុមហ៊ុនចិន Huawei ក្រោមហេតុផលហានិភ័យសន្តិសុខជាតិ។ បែបនេះក្រុងប៉េកាំងមើលទៅទ្រាំមិនបាន ក៏វាយបកលោកដូណាល់ត្រាំថាជាមនុស្សឆ្គួតលីលា ហើយហៅលោករដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិក លោក ម៉ៃ ប៊ុមប៉េអូថាជាអ្នកនយោបាយបីសាច។
នៅម្ខាងសហរដ្ឋអាមេរិកលាបពណ៍ចិនថាចិនជាអ្នកបង្កើតវីរ៉ុសកូរ៉ូណា គឺដើម្បីសម្រាលពីកំហុសនៃការដឹកនាំបែបធ្វេសប្រហែលរបស់លោកត្រាំ ដែលបណ្តាលឲ្យជម្ងឺកូវីដ19 សម្លាប់ពលរដ្ឋអាមេរិកជាច្រើនម៉ឺននាក់។ នៅម្ខាងទៀតថ្នាក់ដឹកនាំចិនក៏វាយបក ហើយចោទថាអាមេរិកទៅវិញទេជាអ្នកបង្កើតវីរ៉ុសនេះ ដើម្បីសម្រាលពីកំហឹងខឹងសម្បារនៅលើឆាកអន្តរជាតិជុំវិញករណីជម្ងឺកូវីដ-19។
ភាពតានតឹងកើនឡើងរវាងមហាអំណាចទាំងពីរនេះ បានជំរុញឱ្យអ្នកជំនាញជាច្រើនព្រមានពីភ្លើងសង្គ្រាមត្រជាក់ថ្មី។ លោករីឆាតហាសប្រធានក្រុមប្រឹក្សាទំនាក់ទំនងបរទេសបានសរសេរនៅក្នុងកាសែត Wall Street Journal ថា“ ការបន្ទរសំលេងក្តុងក្តាំងរបស់អាមេរិកនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺជាការប្រឈមមុខដាក់ចិនគួរតែក្លាយជាគោលការណ៍រៀបចំគោលនយោបាយការបរទេសរបស់អាមេរិកដែលស្រដៀងនឹងសង្គ្រាមត្រជាក់ប្រឆាំងនឹងសហភាពសូវៀត” ។ លោកបានបន្ថែមថា វាអាចជាកំហុសយុទ្ធសាស្ត្រ។ Hawks នៅក្នុងរដ្ឋបាល Trump ជំរុញដោយបើកចំហសម្រាប់វិធីសាស្រ្តកាន់តែខ្លាំងក្លាឆ្ពោះទៅរកទីក្រុងប៉េកាំង។
ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរបានចាប់ផ្តើមយ៉ាប់យ៉ឺនជាងពេលណាៗ ទាំងអស់។ កាលពីឆ្នាំ ២០១៧ យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិរបស់រដ្ឋបាល លោក Trump បានហៅប្រទេសចិនថាជា“ អ្នកត្រួតពិនិត្យឡើងវិញ” ដែលស្វែងរក“ និងដើម្បីបំផ្លាញសន្តិសុខនិងវិបុលភាពរបស់អាមេរិក” និង“ កំណត់លក្ខណៈពិភពលោកប្រឆាំងនឹងគុណតម្លៃនិងផលប្រយោជន៍របស់សហរដ្ឋអាមេរិក” ។
ក្រសួងការបរទេសនៅទីក្រុងប៉េកាំងបាននិយាយថានៅក្នុងខែកញ្ញាឆ្នាំ ២០១៩ នៅពេលឆ្លើយតបនឹងការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោក Christopher Ford ឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកថារដ្ឋាភិបាលអាមេរិកកំពុងបង្កើតយុទ្ធសាស្រ្តមួយដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសក្តានុពលសន្តិសុខរបស់ប្រទេសចិន។ យើងជំរុញឱ្យមន្រ្តីពាក់ព័ន្ធនៅសហរដ្ឋអាមេរិកបោះបង់ចោលផ្នត់គំនិតនៃការលេងល្បែងសង្គ្រាមត្រជាក់និងផ្នត់គំនិតបែបនេះ។
កូវីដ ១៩ ហាក់ដូចជាបានធ្វើឱ្យវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចគឺកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរហើយជំរុញឱ្យប្រទេសទាំងពីរប្រឈមមុខដាក់គ្នា នៅលើសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម សង្គ្រាមច្ចេកវិទ្យានិង ជម្លោះដែនសមុទ្រដើម្បីប្រកាន់ជំហរអរិភាពបន្ថែមទៀត។ កម្តៅដ៏ក្តៅរោលរាលនេះ ត្រូវបានគេកត់សម្គាល់នៅក្នុងទំនាក់ទំនងចិន – អាមេរិកនារយៈ ប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ។ ការគ្រប់គ្រងការប្រកួតប្រជែងទំនាក់ទំនង និង ភាពបត់បែននិងការដោះស្រាយភាពចាស់ទុំគឺខ្វះខាតទាំងសងខាង។ ភាពមិនប្រាកដប្រជាកើតមានមិនថាវាស្ថិតនៅលើសំណួរនៃការដោះស្រាយបញ្ហាពាណិជ្ជកម្មឬនៅលើផ្ទៃសមុទ្រចិនទាំងខាងត្បូង និង ខាងកើតនិងសង្គ្រាមបច្ចេកវិទ្យាដែលប្រជែងគ្នារវាងមហាអំណាចទាំង ២ នេះ។
កាលពីដើមខែមេសា ក្រសួងសន្តិសុខរដ្ឋចិន បានផ្ញើរបាយការណ៍ផ្ទៃក្នុងមួយទៅកាន់មេដឹកនាំកំពូលរបស់ប្រទេសខ្លួនដោយបានបញ្ជាក់ពីភាពប្រទូសរ៉ាយបន្ទាប់ពីការផ្ទុះឡើងនៃវីរុសនេះអាចធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកឈានដល់ការប្រឈមមុខគ្នានេះបើយោងតាមរបាយការណ៍រ៉យទ័រ។
ដូច្នេះ
តើវិបត្តិបច្ចុប្បន្ននេរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និង ចិន ស្ថិតនៅក្នុងចំណុចណាមួយ?
បែបនេះហើយ លោកស្រី រ៉ាវ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌាប្រចាំទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានលើកឡើងថា
ស្ថានការណ៍ និង កម្តៅរវាងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និង ប៉េកាំង
អាចនឹងមិនងាយចប់ត្រឹមនេះនោះទេ គឺអាចរហូតទាល់តែការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីអាមេរិក។
លោកស្រីបន្តថា៖ « ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីអាមេរិក អាចនឹងបន្ថយកម្តៅរវាងមហាអំណាចទាំង ២ នេះបាន ហើយសង្គ្រាមត្រជាក់បែបនេះអាចនឹងជះឥទ្ធិពលដល់ប្រជាប្រិយភាពថ្នាក់ដឹកនាំទាំងសងខាងផង ដូច្នេះភាពតានតឹងនឹងនៅតែបន្ត»។
តើវាមានន័យថាប្រទេសទាំងពីរកំពុងប្រឡូកក្នុងសង្គ្រាមត្រជាក់រួចហើយឬយ៉ាងណា? លោក ចាប៊ីន ធីកុប សាស្រ្តាចារ្យផ្នែកស្រាវជ្រាវ និង ផ្នែកទំនាក់ទំនង នៃសាកលវិទ្យាល័យ Shiv Nadar និងជាអ្នកស្រាវជ្រាវសម្រាប់វិទ្យស្ថានជាតិ Maritime បានលើកឡើងថា « យើងអាចនិយាយបានថា វាមានភាពស្រដៀងគ្នារវាងវិបត្តិនៃទំនាក់ទំនងការទូតរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និង ចិន ប្រៀបធៀបទៅនឹងសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់រវាងអាមេរិក និង សូវៀត។»។
ប៉ុន្តែលោកយ៉ាកុបបានព្រមានថាចំណងទាក់ទងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិន អាចនឹងប្រែជាអាក្រក់ជាងននេះទៅទៀតប្រសិនបើលោក Trump ជាប់ឆ្នោតជាថ្មីនៅខែវិច្ឆិកានេះ។ សង្រ្គាមត្រជាក់គឺនៅខាងក្រៅនិងមនោគមវិជ្ជារវាងប្លុកកុម្មុយនិស្តនិងមូលធននិយម។ សម្រាប់ប្រទេសចិនដែលជាប្រទេសគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សកុម្មុយនិស្តដែលជាគោលដៅចម្បងនៃបរិធានរបស់រដ្ឋទាំងអស់គឺការពាររបបនេះរបៀបមនោគមវិជ្ជា។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានចាប់ផ្តើមយល់ដឹងអំពីប្រទេសចិនឥឡូវនេះ។ ប្រសិនបើលោក Trump ជាប់ឆ្នោតជាថ្មីមូលដ្ឋានគ្រឹះមនោគមវិជ្ជានៃគូប្រជែងរវាងអាមេរិក – ចិនអាចនឹងត្រូវអូសបន្លាយ ហើយ ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៅទៀត៕
អត្ថបទដោយ៖ សេរីវឌ្ឍនៈ
